Sikhism, unqulo olukholelwa kuThixo omnye olwaqala kummandla wasePunjab eIndiya ngenkulungwane ye-15, luye lwasasazeka emhlabeni wonke lunabalandeli abazizigidi. Nangona kunjalo, namhlanje siza kuphonononga abona bantu babalaseleyo beSikh emhlabeni: iPunjab, eIndiya.
NgesiPunjabi, igama elithi 'Sikh' liguqulela 'kumfundi,' kwaye abo bachaza njengamaSikh babhekwa njengabafundi bakaThixo ababambelela kwiimfundiso kunye nezibhalo ze-Ten Sikh Gurus.
AmaSikh alandela iMithetho emithathu yeGolide yokukhumbula uThixo ngokuqhubekayo, ukwenza ubomi obunyanisekileyo, kunye nokwabelana ngobutyebi babo nabo bonke abantu ngenceba.
Leliphi ilizwe elinabona bantu baninzi bamaSikh
UGuru Nanak wadala iSikhism, inkolo yokukholelwa kuThixo omnye, kwi-15th yenkulungwane yaseIndiya. AmaSikh agxile ekucamngceni, ekuhlaleni, kuluntu, kunye nenkonzo yokungazingci. Kukho malunga ne-27 yezigidi zeSikhs kwihlabathi jikelele, uninzi lwazo luhlala eIndiya. I-UK kunye neCanada banabona bantu babalaseleyo beSikh ngenxa yokufuduka besuka kwiikoloni zaseBritane. Uninzi lwamaSikhs luye lwafudukela kwamanye amazwe ngenxa yomsebenzi, kubandakanya i-Italiya neSaudi Arabia.
Nanga amazwe anabona balandeli abaninzi benkolo yesiPunjabi
I-Indiya - malunga ne-23 yezigidi zeSikhs.
eunited States -Phantse ama-500,000 eSikhs.
Canada - Malunga 800,000 AmaSikh.
I-United Kingdom - iphelile 520,000 AmaSikh.
EOstreliya - malunga ne-210,000 yeSikhs.
IMalaysia – Malunga ne-100,000 yeeSikhs.
EItali - malunga nama-70,000 eSikhs.
EThailand - Malunga nama-70,000 eSikhs.
Singapore - Malunga ne-15,000 yeSikhs.
ENew Zealand – Malunga namaSikh angama-40,000.
Bacinga ntoni amaSikh
Ukholo lwamaSikh lusekelwe kwinkolelo yokuba uThixo omnye, okuthetha ukuba amaSikh anqula uThixo omnye. Guru Nanak wafundisa umntu ukuba ahloniphe uThixo ngokuhlonela abantu kunye nendalo yomhlaba.
Ngokutsho kwamaSikhs, ifom yomntu eMhlabeni isithuthi esidlulayo somphefumlo ongafiyo. Ngaloo ndlela, ukufa komzimba wenyama yinxalenye eqhelekileyo yomjikelo wobomi, kodwa umoya uyaqhubeka uphila. AmaSikh akholelwa ekuzalweni ngokutsha, okuthetha ukuba ukufa akusosiphelo sohambo lomphefumlo oluya kuThixo.
Ukholo lunemigaqo emithathu engundoqo kumbindi walo:
Kirat Karo: Fumana ubomi obunyanisekileyo ngezakhono ozinikwe nguThixo ukuze uphucule uluntu.
Vand Shako: Yabelana nabangathathi ntweni.
UNaam Japo: Yenza yonke into ngengqondo egxile kuThixo, yibani kunye nomdali, kwaye ubone uThixo kuko konke.
Ekubeni iIndiya inabona bantu babalaseleyo abangamaSikh, kuyabonakala ukuba ezi ntsika zintathu zimiselwe ngokuqinileyo kwinkcubeko neenkolelo zamaSikh. AmaSikhs akhuthaza inkonzo yoluntu kunye nokupha kwesisa ngokusetyenziswa kweVand Shako, egxininisa ukukholelwa kuThixo omnye kunye nokuhlonela indalo.
Ngaphaya koko, ngeKirat Karo kunye noNaam Japo, amaSikh akhokelwe kubomi babo bobuqu kunye nobuchwephesha ukwenza umvuzo onyanisekileyo kwaye bagcine isimo sengqondo esigxile kuThixo. Ngokubanzi, ukholo lweSikh lukhuthaza indlela yokuphila epheleleyo ebeka i-premium ekuziphatheni, ngokomoya, kunye noxanduva lwentlalo.
Yintoni uphawu lweSikh
Uphawu lweSikhs yiKhanda, njengokuba uMnqamlezo ungowamaKristu kwaye iNkwenkwezi kaDavide yeyamaYuda. Igama lomqondiso lithathwe kwikrele elintlangothi-mbini (eyaziwa ngokuba yiKhanda) ebonakala phakathi kwelogo. Imele ezinye zeengcamango ezibalulekileyo zeSikhism.
Ziziphi ii-K ezintlanu
Imilinganiselo emihlanu ye-Ks yayiyimpawu ephawulekayo ye-Khalsa. Nangona kunjalo, abaninzi baseSikhs abangazange bamkelwe kwi-Khalsa bagcina ezi mpawu ezahlukileyo zeSikh. Abahlanu be-K bahlala bekhumbuza amaSikh ngemiphumo yokuziphatha kunye neyomoya yokuphila ngenyaniso.
AmaSikh agcina amanqaku amahlanu okholo, aziwa ngokuba zii-“K eziHlanu,” ngalinye liqala ngonobumba othi “k” ngesiPunjabi. Esi sesinye seziphawuli zesazisi sikaSikh.
“Ii-K ezintlanu” ezigcinwe ngamaSikh zezi:
Kes: Iinwele ezinganqunyulwanga, eziluphawu lobuSikh kunye nobumoya.
Kirpan: Ikrele elincinci okanye imela emele umsebenzi weSikh wokukhusela abacinezelweyo kunye nokukhusela ngokungekho sikweni.
Karha: Ibhanti yesihlakala yentsimbi ebonisa ukomelela nomanyano noThixo.
Khanga: Ikama leplanga elisetyenziselwa ukulungisa iinwele ezingachetywanga kwaye zigcinwe zicocekile.
IsiKacchera: Iibhulukhwe ezimfutshane ezinxitywa njengempahla yangaphantsi, ezibonisa ukuthozama nokuzeyisa.
umthombo: IWikipedia, Britannica
Umfanekiso wekhava ukwindawo ethile ePatiala, ePunjab, eIndiya. Ifoto ngu Idola Gill on Unsplash
Shiya iMpendulo